Toch is het belangrijk om te beseffen dat mantelzorgontvangers lang niet altijd ouderen zijn en dat mantelzorg verlenen lang niet altijd van korte duur is. Ook veel ouders van zorgintensieve kinderen, partners, familie en vrienden van mensen met een langdurige ziekte of handicap verlenen mantelzorg. En dat is niet zonder gevolgen. Uit onderzoek blijkt dat de toenemende druk op mantelzorgers ook flink effect heeft op de samenleving. Mantelzorgers krijgen te maken met overbelasting, hoge tijdsdruk, hun gezondheid is slechter en er is vaker sprake van langdurig verzuim (mensen die langere tijd niet of minder kunnen werken). Er zijn steeds meer jonge mantelzorgers die ook vaker een slechtere fysieke en mentale gezondheid hebben, studerende mantelzorgers presteren minder en doen langer over hun studie.

De effecten van de grote mantelzorgvraag vertalen zich dus zowel naar mantelzorgers als naar de samenleving, maar gaan ook de andere kant op. Zelf merk(te) ik dat relaties vaker ongelijkwaardig zijn en dat ik mij soms erg schuldig kan voelen over de druk die ik op mijn naasten leg. Omdat ik een levenslange en levensbrede handicap heb, heb ik vaker, langer en meer hulp nodig van de mensen om mij heen dan een gemiddeld persoon. Andersom is het vaak lastiger om iets terug te doen voor een naaste, wat voor ongelijkwaardige situaties kan zorgen. Uiteindelijk kent zo’n situatie dus alleen maar verliezers.

Dat merkte ik ook in mijn huwelijk, de (vaak onnodige) ongelijkheid legde grote druk op de relatie. Ondersteuning zoals hulp in de huishouding was moeilijk te krijgen; ik had immers een gezonde partner, dus werd er al snel een beroep op hem gedaan. Vanuit de toe- of afwijzing is er weinig oog voor het grotere geheel; de afhankelijkheidspositie waarin je mensen brengt, de (over)belasting van naasten en de uiteindelijke kosten daarvan voor de maatschappij. Inmiddels spreek ik van mijn ex-man; de ongelijkwaardigheid had een grote rol in wat ons uiteindelijk opbrak. Het moment dat hij vertrok, kreeg ik echter alle ondersteuning waar we al langer behoefte aan hadden. Nu er geen mantelzorger meer was, lag de verantwoordelijkheid om mij te ondersteunen, toch bij de overheid en zorgverzekeraar. En die hulpvraag was opeens veel groter in mijn eentje.

Inmiddels ben ik gelukkig weer netjes als een kat op mijn pootjes geland. Nu met meer formele ondersteuning, maar nog steeds met mantelzorgers om mij heen om de gaten op te vangen. Fijne vrienden, familie én weer een nieuwe partner die mij helpen volwaardig mee te doen in de samenleving. Er wordt een groot beroep gedaan op zelfredzaamheid en sociaal netwerk, waar soms juist meer ondersteuning nodig is. Zelf ben ik dan ook een stuk voorzichtiger geworden; ik probeer mijn hulpvragen zo veel mogelijk te verdelen, zoek goed uit welke ondersteuning ik kan krijgen en investeer extra in gelijkwaardigheid daar waar het kan.